38 edizioa 2003

2003ko uztailaren 24tik 29ra

Jazzaldia hasi baino askoz lehenagotik piztu zen egundoko ikusmina. Maiatzaren 25ean jarri ziren salmentan Van Morrisonen kontzerturako sarrerak eta lau ordutan agortu ziren. Baina Bebo Valdések ere –aurtengo Donostiako Jazzaldia Saria berarentzat izan da– jarraitzaile asko dituela erakutsi du: Diego “El Cigala” cantaorrarekin Trinitate Enparantzan programatua zuen emanaldirako eta Javier Colina kontrabaxu jotzailearekin Kursaalgo Ganbera Aretoan emango zuen kontzerturako sarrerak Jazzaldia hasi baino bi egun lehenago amaitu ziren. Halaber, Solomon Burke, Dr. John, Cassandra Wilson eta Herbie Hancocken kontzertuak hasi baino ordu batzuk lehenago eten behar izan zen Trinitate Enparantzako sarreren salmenta, Alde Zaharreko esparru maitagarri horretan ez zelako jende gehiago kabitzen.

“Jazza Kursaalen” zikloa ez zen, halere, Van Morrisonengana mugatu; aldiz, beste kontzertu batzuk ere programatu ziren eta esan behar da ikus-entzule eta kritikaren oniritzia jaso zutela, sarrera guzti-guztiak saldu baitziren. Ganbera Aretoan, Bebo Valdés-Javier Colina duoa, Brad Mehldauren hirukoa, Medeski, Martin & Wood –formatu akustikoan–, edota Eliane Elias brasildar pianista eta abeslari delikatua entzutea benetako luxu musikala izan zen.

Jazzaldiaren aurtengo ekitaldian guztiz sendoturik geratu dira Kursaal eta Zurriola, Jazzaldiko espazio gisa. Milaka pertsona hurbildu dira gauero, hango doako emanaldietan eskaini diren proposamen musikaletara. Ikusgarria zen Agertoki Berdearen aurreko hondartza dena jendez beteta eta beste pertsona asko pasealekuko barandatik kontzertua entzuten ikustea. Une batzuetan, Aste Nagusiko su artifizialetan geundela ematen zuen. Bugge Wesseltoftek eta haren ikasle Beady Bellek emanaldi arrakastatsuak izan zituzten Gazztejazz gauean, ikus-entzule gazteenentzat berariaz prestatutako ekitaldian, eta Charmaine Nevillek liluraturik utzi zuen adin guztietako entzuleria, New Orleanseko musika-erregistro desberdinak nola menderatzen zituen ikusita.

Isaac Hayesek bertan behera utzi zuen bere kontzertua Jazzaldia hasi baino hamabost egun lehenago eta Agertoki Berderako programatua zegoen Dr. Johnek hartu zuen haren lekua Trinitate Enparantzan.

Lehen eguneko Jazz Band Ball-ak inoiz baino entzule kopuru handiagoa bildu zuen: mota guztietako entzuleei zegokien egitaraua ez ezik, eguraldia ere aparta izan baikenuen. Azken bainulariak artean hondartzan zeuden NoJazzeko kideek beren emanaldiari ekin ziotenean, Agertoki Berdean, Zurriolako hondartzan bertan. Gero, esandako agertoki horretatik, Heineken Karpatik eta Frigo Agertokitik txandaka pasako ziren Bruce Barth Trio + Perico Sambeat, La Fábrica de Tonadas (espainiar jazzeko artista entzutetsu batzuk –Chano Domínguez, Jorge Pardo, Javier Colina– eta Santiago Auserón 80etako espainiar popeko idoloetako batek abian jarritako proiektu interesgarria), Malia abeslaria, Bennie Wallace Quartet, Angélique Kidjo afrikar ahotsa eta DJ Spooky ikonoklasta.

Van Morrisonek ez zien huts egin bere jarraitzaile leialei eta guztiak pozik irten ziren Kursaaletik. Mukuru betetako Trinitate Enparantzan oraindik ikuskizun handiagoa zegoen zain: Solomon Burke. Abeslari eskerga honek (hala espirituz nola gorputzez, kontuan izan tranpaldo altxagarri bat erabili behar izan zela hura agertokira jasoko bazen eta tronu zabal batean eserita abestu zuela denbora guztian, zeina Aieteko Jauregian aurkitu baitzuen antolakuntzak) argi utzi zuen soula betierekoa dela. Ahotsez gainezka eta ikuskizuna goitik behera menderatzen zuela –arrosak jaurti zizkien andrazkoei eta entzule talde bat igoarazi zuen agertokira– ikus-entzule guztien bihotzak irabazi zituen. Van Morrison Trinitateko aldageletara hurbildu zen Burkeren kantaldiaren azken partea ikustera. Han zegoen Dr. John ere, Rock’n’Souleko Erregearen ondoren jotzeko zain, eta berotasunez agurtu zuten elkar hiru artistek. Dr. Johnek eta Van Morrisonek aipatu zuten elkarrekin zerbait abestea ere, baina azkenean irlandarrak, oso nekaturik Kursaalgo saioaren ostean, hotelera itzultzea erabaki zuen. Inork ez zuen, halere, haren faltarik somatu, Dr. Johnek agertoki gainean zabaldu baitzituen New Orleanseko musikaren aurpegi guztiak, eta hori asko da, zinez.

Steve Turrek, jazzeko tronboi jotzaile onenetakoa izateaz gainera, itsas barraskiloetan oinarritutako proiektu musikal bitxi bat garatu du eta gauza da, maskor horiek erabiliz, soloak eta orkestra-harmoniak eratzeko. Horixe erakutsi zuen Trinitate Enparantzan, Sanctified Shells izeneko bere bandarekin. Beste bi kontzertu ere eman zituen, hari seikotearekin bata eta J.J. Johnsonen omenezkoa bestea, boskote formatuan, azkeneko hau. Jazzaldiko zikloetako bat izan zen Turrerena. Beste zikloko protagonista New Yorkeko Medeski, Martin & Wood hiruko interesgarria izan zen, zeinak beste hiru kontzertu eman baitzituen.

Unerik zirraragarrienak Trinitate Enparantzan bizi izan ziren, Valdéstar aita-semeak, Bebo eta Chucho, elkartu zirenean. Kontzertuaren lehen zatian, Lágrimas negras proiektua –bolero-flamenko konbinazio bikaina– aurkeztu zuen Bebo Valdések Diego “El Cigalarekin” batera. Bigarren zatia Chucho Valdési zegokion, Irakere bere banda ahaltsuaren aitzindaritzan. Aita-semeek, urte askoan elkarrengandik urrun bizi ostean, agertokian elkar besarkatu zuten eta pieza pare bat jo zituzten elkarrekin. Goizetik, Bebok Chuchorekin eta beste bi seme-alaba musikariekin (Mayra eta Rickard) elkarbanatu nahi izan zuen Donostiako Jazzaldia Sariaren emate ekitaldia. Hona zer adierazi zuen saria jaso ondoren: “Dizzy Gillespiek esan zidan, Stockholmen bisitatu ninduen batean, Europako eta munduko jazzaldirik hoberena, Donostiakoa zela. Orain ikusten dut labur geratu zela”.

Donostiako Jazzaldiak urteak zeramatzan Cassandra Wilson kontratatu nahian eta, azkenean, aurtengo ekitaldian lortu du abeslari paregabe hau Donostian aurkeztea. Bigarren zatian, Herbie Hancockek eta Bobby Hutcherson bibrafonistak kontzertu luze eta trinkoa eman zuten, entzulez gainezka zegoen Trinitate Enparantzan.

Guztia ongi zihoan eta Jazzaldia jai handi batekin amaitzea besterik ez zen falta, eta halaxe amaitu zen. Randy Brecker-Bill Evans SoulBop Bandek bero-bero egin zuten entzuleria beren soinu indartsuarekin, baina Los Gigantes del Jazz Latino-ko kideek –genero horretako musikari hoberenak biltzen dituen talde errepikaezin bat– dantzan jarri zuten entzuleria. Eddie Palmieri izan zuten laguntzaile, hain zuzen ere, Tito Puente zenaren azken diskoa grabatu zuen musikaria, kontzertua Oye cómo va ahaztezinaren egilearen omenezkoa izan baitzen.

Entzule kopurua, guztira, 66.000 lagunetarainokoa izan zen. Giro bikaina bizi izan zen hirian eta, egun horietan, ez zen beste hizketa-gairik izan. Antolatzaileak, ikus-entzuleak, musikariak eta atzerritik etorritako espezialistak oso pozik geratu ziren, eta azken horietako batzuek munduko hoberenen artean kokatu zuten Donostiako Jazzaldia.